در سال های نه چندان دور پروژه «شبکه ملی اطلاعات» در دستور کار دولت و حكومت های مختلف قرار گرفته و حواشی بسیار زیادی را به وجود آورده است.
از شبکه ملی اطلاعات که حرف می‌زنیم از چه حرف می‌زنیم!!!
شبکه ملی اطلاعات چیست؟
متاسفانه به دلیل عدم اطلاع رسانی دقیق، درست و به اندازه درباره این شبکه، به محض اینکه کاربران ایرانی این نام را می شنوند، افکاری مانند اینترنت محدود و بسته و به دور از ارتباطات بین‌المللی به ذهنشان خطور می کند. بنابراین، نیاز است که در این زمینه اطلاعات دقیقی به مردم داده شود تا نگرانی های احتمالی شان رفع شود.
به طور کلی، مردم ماهیت این شبکه را به خوبی نمی شناسند و درباره آن اطلاعات دقیقی ندارند. همین موضوع موجب سردرگمی آنان شده است. همانطور که گفتیم، دلیل ناآگاهی مردم، عدم اطلاع رسانی است. بنابراین، در مطلب حاضر به تعریف شبکه مورد بحث می پردازیم تا مفهوم آن را روشن کنیم و ابهامات احتمالی را برطرف نماییم. با ما همراه باشید.
در تعریف شبکه ملی اطلاعات می توانیم بگوییم که این شبکه پروژه‌ای برای توسعه شبکه زیرساخت امن و پایدار ملی در ایران است. این شبکه با نام‌های دیگری مانند اینترنت ملی، اینترانت ملی ایران و شبکه ملی اینترنت نیز شناخته می‌شود. بر اساس تعریفی که در تبصره ۲ ماده ۴۶ قانون برنامه پنجم توسعه درباره شبکه مورد بحث آمده است و شورای عالی فضای مجازی نیز آن را تصویب کرده، شبکه ملی اطلاعات کشور، شبکه‌ای مبتنی بر قرارداد اینترنت (آیپی)، به همراه سوئیچ‌ها و مسیریاب‌ها و مراکز داده‌ای است. به صورتی که درخواست های دسترسی داخلی و اخذ اطلاعاتی که در مراکز داده داخلی نگهداری می‌شوند، به هیچ‌وجه از طریق خارج کشور مسیریابی نشود و امکان ایجاد شبکه‌های اینترانت، خصوصی و امن داخلی در آن فراهم شود.
تاریخچه مختصری درباره ایده شبکه ملی اطلاعات
خوب است بدانید که ایده اولیه شبکه ملی اطلاعات در سال ۱۳۸۴ در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تحت عنوان «اینترنت ملی» و «شبکه ملی اینترنت» مطرح شد. مراحل مطالعاتی این پروژه در دولت نهم انجام شد، در ادامه، این پروژه در سال ۱۳۸۹ با عنوان «شبکه ملی اطلاعات» در قانون برنامه پنجم توسعه گنجانده شد. هدف مسئولان این بود که کار این برنامه تا سال 1395 به اتمام برسد و بهره برداری از آن آغاز شود. تا پایان دولت دهم اصلاحاتی در طراحی این شبکه صورت گرفت و مرحله آزمایشی و پایلوت آن انجام شد.
در دولت یازدهم، الزامات این شبکه توسط شورای عالی فضای مجازی تعیین و نسخه اولیه آن افتتاح شد. این نسخه شامل مرکز تبادل ترافیک داده زیرساخت و کارساز نام دامنه ملی می‌شود. همچنین این شبکه امکان تفکیک ترافیک داخلی و خارجی شبکه را فراهم می‌کند تا رشد تولید محتوای داخلی و استفاده بیشتر از ترافیک داخلی امکان پذیر شود، هزینه‌های ترافیک کاهش پیدا کند و سرعت اینترنت افزایش یابد.
جالب است بدانید که بر خلاف تصور عموم، اینترنت ملی هیچ ارتباطی به محدود کردن اینترنت ندارد و صرفا نوعی گردش اطلاعات در بستر داخلی است. در این طرح با نگاهی به محتواهایی که بیشتر مورد استفاده مردم قرار می گیرند، مثل فیلم و سریال و یا شبکه های پیام رسان، این اطلاعات وارد بستر پهنای باند داخلی می شوند تا سرعت و کیفیت بسیار بهتری را برای کاربر به ارمغان بیاورند.
فواید شبکه ملی اطلاعات
ارائه خدمات الکترونیک در بستر شبکه ملی اطلاعات
ارائه خدمات دولت الکترونیک مانند آموزش، بهداشت و درمان و یا حتی مصاحبه های اینترنتی از جمله مزیت های اینترنت داخلی به شمار می رود. نمونه بارز این نوع مصاحبه ها، مصاحبه برخط محمد جواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات بود. طی این مصاحبه، کاربران با ارسال کامنت سوالات خود را از وی پرسیدند.
افزایش سرعت اینترنت
اگر علاقمند به اخبار تکنولوژی هستید، حتما می دانید اینترنت داخلی موجب افزایش سرعت اینترنت می شود. در همین ارتباط خوب است بدانید که کره جنوبی پرسرعت ترین اینترنت جهان را در اختیار کاربرانش قرار می‌دهد.
اینترنت ملی یکی از دلایل اصلی سرعت پیشرفته اینترنت در این کشور است. گفتنی است، که کره جنوبی از نظر آمادگی الکترونیک و پهنای باند رتبه نخست را در دنیا دارد. جالب اینکه، 80 درصد پهنای باند این کشور داخلی است. به این معنی که 80 درصد شبکه اینترنت این کشور بی‌نیاز از ارتباطات خارجی است و ارتباطات و انتقالات دیتای آن در داخل شبکه به گردش در می‌آید.
اهمیت راه اندازی شبکه ملی اطلاعات
به گفته برخی کارشناسان، کاهش وابستگی به شبکه جهانی اینترنت، مهمترین دلیل پیاده سازی شبکه ملی اطلاعات است. در این چارچوب، تجهیزات و زیرساخت‌های لازم برای مدیریت یک شبکه سراسری اطلاعاتی و ارتباطی ملی در کشور فراهم می شود. به طوریکه چنانچه جامعه جهانی، ایران را از دسترسی به شبکه جهانی اینترنت محروم کند یا دسترسی ایران به شبکه جهانی به هر دلیلی قطع شود، ما می توانیم تا حد زیادی به توانایی‌های خود متکی باشیم و مستقل عمل کنیم. گفتنی است، امکان تحریم اینترنتی ایران، همانند انواع تحریم های ناعادلانه دیگری که علیه کشورمان اعمال شده است، وجود دارد. از سوی دیگر، به دلیل رخدادهای فیزیکی مانند قطع کابل‌ها و… نیز ممکن است دسترسی ایران به اینترنت جهانی دچار اختلال شود.
وجود شبکه ملی اطلاعات، دسترسی امن و پایدار به سرویس‌های ملی را برای کاربران مهیا می کند و شرایط را برای بهره مندی آن ها از پهنای باند بسیار بالایی برای ارتباط و انتقال اطلاعات فراهم می کند. زیرا بستر اجرای این طرح، شبکه ملی فیبر نوری ایران است. این شبکه توسط شرکت ارتباطات زیرساخت، توسعه داده شده و در پایان سال 89 به بیش از ۱۵۵ هزار کیلومتر در سراسر کشور گسترش یافت.
به طور کلی، با کمی دقت در تحولات بین المللی در عرصه سایبری می توانیم به اهمیت اینترنت داخلی پی ببریم. در همین ارتباط می توان به این مسئله مهم اشاره کرد که در حال حاضر کشورهای متعددی در جهان به اهمیت اینترنت داخلی پی برده اند. به طوریکه کشورهایی مانند آلمان، روسیه، برزیل، چین و… اقدامات مهمی در این راستا انجام داده اند.
به عبارت دیگر «شبکه ملی اطلاعات» مکمل اینترنت است. شبکه‌ای است که در عین حال که تسهیل دسترسی مردم به اینترنت را فراهم می‌آورد، در همان حال تلاش دارد تا از وابستگی به دیگران یا یک بازیگر خاص به دور باشد. اینترنت بیش از هر مفهومی یادآور جامعه‌ای شبکه‌ای است که در آن بازیگران مختلف و ذی‌نفعان متفاوت به صورت شبکه‌ای و به دور از تسلط یک یا چند بازیگر می‌توانند در منافع و ساخت آن مشارکت بورزند. به این معنا «شبکه ملی اطلاعات» پرهیز از اقدامات یک‌سویه‌ی یک بازیگر علیه سایر بازیگران است؛ این که یک بازیگر مالکیت و تسلط را بر کل شبکه اعمال نماید.
معني «شبکه ملی اطلاعات»كه همراه اینترنت است، برای آن که هیچ بازیگری نتواند استقلال ارتباطات کلیدی را دچار بحران كند.